ΤΑΞΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Ή ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ;

 Συνεχώς, τον τελευταίο χρονικό διάστημα υποβάλλεται μετά επιτάσεως το ερώτημα-παράπονο  από εκατομμύρια  άτομα προερχόμενα κυρίως από τα χαμηλότερα εισοδηματικά και κοινωνικά στρώματα,δηλ.αγρότες,μισθωτούς και συνταξιούχους:

-Μα γιατί τα παίρνουν πάντα από εμάς τους φτωχούς και όχι από αυτούς που τα έχουν,τους πλούσιους;

-και εν πάσει περιπτώσει,αφού μας τα παίρνουν γιατί  δεν πέφτει αναλόγως  και η ακρίβεια να ανασάνουμε και εμείς;

Θα τα έχετε ακούσει ασφαλώς ή και οι ίδιοι θα τα έχετε διατυπώσει ως δικές σας απορίες.

Αποφεύγοντας εύκολες απαντήσεις και χαιρέκακες συνάμα του τύπου ότι είναι ταξικές πολιτικές.

ότι οι μισθωτοί είναι  τα εύκολα και μόνιμα υποζύγια,κλπ., και πληρώνουν  τις συνέπειες των (πολιτικών) επιλογών τους  θα προσπαθήσω να απαντήσω όσο πιο απλά και περιληπτικά γίνεται:

Α) -Τα εισοδήματα των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων προέρχονται κυρίως από μισθούς, το αντίτιμο δηλαδή της εργασίας τους που είναι ένας  βασικός συντελεστής της παραγωγικής διαδικασίας και ο μισθός συντελεστής του κόστους παραγωγής.Συνεπώς η μείωση αυτού ρίχνει το κόστος (παραγωγής) των προϊόντων και υπηρεσιών,τα κάνει φθηνότερα και ανταγωνιστικότερα, την παραγωγική μονάδα βιώσιμη και κερδοφόρα ,ανταγωνιστική και εξωστρεφή (ικανή πιθανόν να στραφεί και προς ξένες αγορές),και συνολικά να ωφεληθεί όλη η οικονομία.

- Η περικοπή του ύψους των μισθών του δημοσίου, των συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων επιφέρει άμεσα βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών και  αναγκών του κράτους είτε άμεσα ως υπόχρεος καταβολής των(ως εργοδότης),  είτε έμμεσα για τη στήριξη των φορέων που τις καταβάλλουν.Τα ποσά που απαιτούνται για την καταβολή των το κράτος αντλεί  με την μορφή φόρων,εισφορών,ανταποδοτικών τελών,κλπ. από τον παραγωγικό τομέα,δηλ, τις επιχειρήσεις και ελεύθερους παραγωγούς κάτι που επιβαρύνει τελικά ( έμμεσα) το κόστος παραγωγής.

-Η οριακή ροπή προς κατανάλωση: Είναι γεγονός ότι κάποιος που έχει χαμηλό εισόδημα τείνει να το δαπανήσει στο σύνολό του και προσαρμόζει αναγκαστικά την συνολική καταναλωτική δαπάνη  του προς την οροφή του εισοδήματός του.Αντίθετα προς αυτόν που απολαμβάνει υψηλότερα εισοδήματα ή και υψηλά που μεγάλο μέρος του μπορεί και το αποταμιεύει σχηματίζοντας κεφάλαιο, διαδικασία απαραίτητη για την αναπαραγωγή του εθνικού προϊόντος (ανισοκατανομή για πρωταρχική συσσώρευση Κεφαλαίου) .Πέραν αυτού δεν ανταποκρίνεται μειώνοντας την συνολική δαπάνη του επειδή θα του περιορισθεί μερικώς το εισόδημά του όπως άμεσα ανταποκρίνεται το άτομο από χαμηλό εισοδηματικό στρώμα,είναι αναλογικά και μικρότερο μέρος του κοινωνικού συνόλου, έχει την ευχέρεια να το αποκρύψει ή και να το φυγαδεύσει δυσχεραίνοντας την επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού,δηλ.  την μείωση της συνολικής ζήτησης.

Χαριτολογώντας λίγο μπορούμε να πούμε ότι πραγματικό χρήμα είναι το χρήμα των φτωχών,των πλουσίων εν πολλοίς είναι λογιστικό χρήμα που δεν <<αντικρίζει>> ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών.

Επομένως είναι  << λογικό>> να στρέφονται  προς τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα,με μείωση των χρηματικών εισοδημάτων τους για άμεση ανταπόκριση  αφού ο αποπληθωρισμός και η ύφεση δεν ήταν όπως φαίνεται επιγενόμενα δυσάρεστα αποτελέσματα , αλλά προ-επιλεγμένα μέσα οικονομικής πολιτικής.

Είναι σχεδόν βέβαιο σήμερα ότι όταν εισήλθαμε στην κρίση και τα μνημόνια το 2010 ακόμη και αν μας προσφέρονταν-χαρίζονταν άφθονα κεφάλαια ικανά να εξαγορασθούν  ελλείμματα και χρέος της χώρας οι υπεύθυνοι για την οικονομική πολιτική της χώρας δεν θα τα δέχονταν με το σκεπτικό ότι δεν θα εξαλείφονταν και οι αιτίες που τα δημιούργησαν και σε ικανό χρόνο θα αναπαράγονταν.

-τα τελευταία χρόνια οι χώρες της Ευροζώνης έχαναν σε ανταγωνιστικότητα έναντι τρίτων αναδυόμενων αγορών και μάλιστα σε ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα ελεύθερης αγοράς έχοντας χάσει έναντι αυτών το συγκριτικό πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους παραγωγής(π.χ έναντι της Κίνας,Βραζιλίας.Ινδίας, κλπ.).Βέβαια σε αυτό συνέβαλλαν και λόγοι δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής(κόστος χρήματος,απαγόρευση δογματική ποσοτικής-νομισματικής χαλάρωσης,και άλλοι) αποτέλεσμα των ιδιαίτερων συμφερόντων ορισμένων κυρίαρχων κρατών μελών.

Ήταν επιτακτικά ζητούμενο η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών της Ευροζώνης και αυτό μπορούσε να επιτευχθεί ,αποκλειομένων   άλλων μέσων,όπως η υποτίμηση του νομίσματος, μόνο με << εσωτερική υποτίμηση>> όπως κατ΄ευφημισμό ονομάσθηκε η .μείωση των χρηματικών εισοδημάτων.Χαμήλωμα δηλ. της συνισταμένης του κόστους διορθώνοντας προς τα κάτω την καμπύλη (συνιστώσα) της ζήτησης και δημιουργία έτσι νέου(κατώτερου) σημείου ισορροπίας της Οικονομίας.Νεοφιλελεύθερες,μονεταριστικές δοξασίες που τις <<τεκμηρίωσε>> επιστημονικά ο Μίλτον Φρήντμαν και η Σχολή του Σικάγου. 

MILTON FRIEDMAN

Β) Θεωρία που μπορεί να επαληθεύεται μερικώς σε οικονομίες και χώρες που κυριαρχεί ο δευτερογενής τομέας παραγωγής (Βιομηχανία) και η παραγωγική διαδικασία συγκεντρώνεται σε μεγάλες και πολύ μεγάλες παραγωγικές μονάδες.Πράγματι, είναι σημαντικό για μια μεγάλη επιχείρηση να κατορθώσει να μειώσει το κόστος παραγωγής, έστω υποθετικά 10%,για να βελτιώσει την θέση της στην αγορά,να διευρύνει την αγορά  και να την καταστήσει ακόμη και εξωστρεφή,δηλ. να απευθυνθεί και σε ξένες αγορές. Το κόστος παραγωγής, η χρηματοδότηση και η εξασφάλιση  πολιτικής υποστήριξης μιας ισχυρής χώρας είναι οι τρεις βασικές μέριμνες των στελεχών μιας  μεγάλης επιχειρήσεως.

Αντίθετα στις χώρες της Καπιταλιστικής περιφέρειας,όπως η δική μας, η αγορά χαρακτηρίζεται από πολυάριθμες μικρού μεγέθους επιχειρήσεις της μεταποίησης και ελεύθερους παραγωγούς

και διογκωμένο τριτογενή τομέα (των υπηρεσιών και των ενδιάμεσων σταδίων,δηλ. εμπορίου)  που απευθύνονται κυρίως στην εγχώρια αγορά και επηρεάζονται  και εξαρτώνται άμεσα από την γενικότερη κατάσταση της αγοράς,δηλ. της συνολικής ζήτησης.Δεν διαμορφώνει την αγορά η μικρή επιχείρηση αλλά προσαρμόζει την δραστηριότητά της  στην κατάσταση της αγοράς.Σε περιόδους υψηλής ζήτησης παράγει και δημιουργεί  πλούτο και  εισοδήματα, σε κατάσταση υφέσεως  της οικονομίας συρρικνώνεται ή <<δραπετεύει>> από την αγορά.
Αυτή λοιπόν η διαφορετική διάρθρωση των οικονομιών των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης,όπου κυριαρχεί η μεγάλη επιχειρηματική μονάδα σε αντίθεση με αυτήν των χωρών του Νότου,εξηγεί και γιατί η ίδια εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική επιφέρει τα αντίθετα ακριβώς αποτελέσματα. Δηλ. ότι η μείωση του μισθολογικού κόστους ενώ προσθέτει ανταγωνιστικότητα και διεισδυτικότητα των προϊόντων μιας μεγάλης επιχείρησης,στην μικρή επιχείρηση αφαιρεί απλώς μερίδιο της αγοράς, μόνο, συρρικνώνοντας την συνολική ζήτηση,χωρίς να την ωφελεί ουσιαστικά στον ανταγωνισμό!
Γι αυτό και επιμονή σε περιοριστικές πολιτικές, όχι μόνο δεν θα δώσουν λύση στο οικονομικό πρόβλημα αλλά θα αποδιαρθρώσουν σταδιακά την εναπομείνουσα παραγωγική βάση της χώρας και θα οδηγήσουν στην αποβιομηχανοποίησή της.
Πιθανόν αυτός είναι και λόγος που οι Γερμανοί,κυρίως, εταίροι μας,κάνοντας σωστή ανάλυση των οικονομικών δεδομένων, επιμένουν στην εφαρμογή προγραμμάτων λιτότητας, δια ίδιον όφελος.
Η χρηματοδότηση (συχνά με ίδια κεφάλαια) και το κόστος παραγωγής, περιλαμβανομένου του εργατικού κόστους, είναι από τα μικρότερα προβλήματα ενός μικροεπιχειρηματία, αντίθετα στη διάθεση των προϊόντων και υπηρεσιών του και στην διεύρυνση της πελατείας του  εξαντλεί όλη την δραστηριότητά του.Η ύπαρξη αγοραστικής δύναμης είναι αυτή που θα χρηματοδοτήσει πραγματικά την επιχείρησή του και όχι κάποια Τράπεζα που και αυτή θα την εξαρτήσει έτσι και αλλιώς με τον κύκλο εργασιών του.

Και μεγάλο μέρος της κατανάλωσης προέρχεται από τα χρήματα που θα έχει καταβάλλει στους εργαζομένους του ως μισθούς.Ο κος Δασκαλόπουλος του ΣΕΒ έχει δίκιο όταν ισχυρίζεται ότι δεν ζητεί μείωση μισθών(*) και ότι  <<οι εργαζόμενοί μας είναι και οι πελάτες μας>>.

Όσο και να βελτιωθούν οι όροι και συντελεστές παραγωγής,όπως η χρηματοδότηση, είναι δώρο χωρίς αντίκρυσμα  όταν η επιχείρηση απευθύνεται σε μια αγορά νεκρή.

Όταν συνοδεύεται μάλιστα με όρους όπως μείωση μισθών και περιοριστικής πολιτικής του δημοσίου μπορεί να αποδειχθεί μοιραία αφού θα παράγει φθηνά μεν,αδιάθετα δε προϊόντα.

Γ) Η ακρίβεια: Φαίνεται παράδοξο, όμως ακριβώς αυτή η <<ακρίβεια>> είναι που διατηρεί στη ζωή αυτήν την μικρή επιχείρηση που δίνει δουλειά στον εργαζόμενο και του καταβάλλει τον μισθό του,εξοικονομεί κεφάλαια και αποταμιεύσεις στον ιδιοκτήτη της και παρέχει σταθερή απασχόληση. Λόγω του μικρού μεγέθους της και των σχετικά περιορισμένων μονάδων προϊόντων που παράγει ή διακινεί και εμπορεύεται και προκειμένου να προσπορίσει και ένα λογικό εισόδημα στον επιχειρηματία αναγκαστικά το άνοιγμα μεταξύ της αξίας (κόστους απόκτησης) και τιμή διάθεσης  ανα μονάδα προϊόντος είναι μεγάλο σε αντίθεση με περιπτώσεις μαζικής παραγωγής όπου μπορεί ευκολότερα να έχουμε οικονομίες Κλίμακος  και να έχουμε κερδοφορία με μικρό κέρδος (ανα μονάδα προϊόντος)

Από την άλλη μεριά είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πολυάριθμες επιχειρήσεις  και ενδιάμεσα στάδια που μεσολαβούν μεταξύ του παραγωγού και του καταναλωτή που ασφαλώς επιβαρύνουν την τελική τιμή των προϊόντων.Συμβάλλει και   αυτό στο φαινόμενο της ακρίβειας  που παρατηρείται ακόμη και σε περιόδους ύφεσης.Ας σκεφθεί όμως ο καθένας μας πόσοι προσπορίζονται το εισόδημά  τους εργαζόμενοι στα καταστήματα ως αυτοαπασχολούμενοι ή υπάλληλοι, λογιστές, πωλητές,ταμίες κλπ. σε εμπορικές επιχειρήσεις,super markets,διανομές και μεταφορές,ασφαλιστικές,  κλπ.

Δ) Αν υποθέσουμε τώρα ότι η πολιτεία με αναγκαστικά μέσα ήθελε και  μπορούσε και επιτύγχανε δραστική συμπίεση των τιμών .Άμεσα θα ωφελούνταν κυρίως οι έχοντες συσσωρευμένο πλούτο(π.χ καταθέσεις τραπεζικές),δηλ. οι πλούσιοι κατά τεκμήριον,  αφού θα διαπίστωναν ότι πολλαπλασιάσθηκε αυτόματα η αγοραστική του αξία. Των μισθωτών η αύξηση της αγοραστικής αξίας των λίγων μετρητών τους πολύ λίγο θα τους ωφελούσε.Αντίθετα θα πληροφορούνταν σύντομα από τον εργοδότη τους ότι <<δεν βγαίνει>> πια και ότι θα πρέπει να αποδεχθούν μείωση των αποδοχών τους ή ότι είναι αναγκασμένος να στερηθεί των υπηρεσιών ορισμένων εξ αυτών .Και για τον άνεργο ακόμη και τα φθηνά προϊόντα είναι ακριβά και νοσταλγεί την εποχή που είχε ακρίβεια αλλά και εισόδημα.

Με απλά λόγια ο εργαζόμενος που επιζητεί φθηνά προϊόντα αντι βελτίωση του εισοδήματός του, στην πράξη επιζητεί υποτίμηση της εργασίας του σε μια αγορά που θα αναζητεί από την μεριά της 

φθηνά εργατικά χέρια και υπηρεσίες ,με παράλληλη συρρίκνωση της αγοράς και αύξηση της ανεργίας,χαμηλότερους μισθούς και ανασφάλεια στην εργασία.
Γι αυτό και λέω συχνά ότι:- εγώ δεν θέλω να αγοράζω <<φθηνά>>, αλλά προτιμώ να έχω την δυνατότητα (ικανοποιητικό εισόδημα) να αγοράζω  <<ακριβά>> και ας κερδίζει λίγο παραπάνω και  ο παραγωγός ή ο έμπορος,ώστε να επιβιώνει και αυτός!

Απλές σκέψεις που ο  καθένας μας μπορεί να κατανοήσει χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις Μακροοικονομικών θεωριών.

KON  MAR

(*)http://www.real.gr/audiofiles/214169.mp3